Një mikesha ime, e dashuruar pas Stambollit, më ka thënë gjithmonë, që kur të shkoja atje të mos mbetesha tek bakllavaja turke dhe kunefeja, por të mos ikja pa provuar ashuren. Gjë, që unë nuk e bëra asnjëherë, sepse mendoja që ashurja, ashure është, nuk ka ç‘të ketë kaq speciale: grurë, niseshte (nëse nuk ia del dot ta trashësh vetëm me zierje), kanellë, arra, por dhe ndonjë rrush, fik të thatë, a karafil, siç kam provuar shumë vite më parë në shtëpinë e aktores së ndjerë Violeta Manushi, që i priste e përcillte gazetarët, që i shkonin për intervista, edhe me gatime shtëpie.

Por ja ku, në një roman, “Bastardja e Stambollit”, të shkrimtares turke Elif Shafak (për hir të së vërtetës, një nga romanet më të dashura që kam lexuar vitet e fundit), atëherë kur ngjarjet rrokullisen drejt fundit dhe libri nuk lëshohet më nga dora, flitet dhe për ashuren, ëmbëlsirën e preferuar të një personazhi … “Ashurja ishte simbol i vazhdimësisë dhe i qëndrueshmërisë. Ishte sak koha të përgatitej kulloshtra e ditëve të lumtura, që do t’u vinte fshesën ditëve të zymta”. Dhe për fat, më tej, edhe receta.

Nuk është sigurisht ashurja klasike. Ka kaq shumë përbërës! Aq sa çdo lugë shijon ndryshe. Dhe kushton shumë më tepër sesa wmbwlsira tipike, me të cilën jemi rritur (kajsitë e thata, lajthitë dhe stikat e pishës nuk janë gjëja më ekonomike e mundshme). Dhe ka shumë punë, një ditë të plotë, nëse llogarit dhe kohën kur përbërit lihen në ujë. Por ia vlen. Sepse e para, është fiks si ashurja e Stambollit: mikesha ime ma konfirmoi. Dhe e dyta, të nderon: jo të gjithë gatuajnë gjëra të veçanta, sidomos të dala nga faqet e romaneve.

Përbërësit:

• ½ filxhan me qiqra
• 1 filxhan me grurë të shtypur
• 1 filxhan me oriz të bardhë
• 1 filxhan e ½ sheqer
• 1/2 filxhan me lajthi të pjekura
• 1/2 filxhan me stika
• 1 lugë kafeje vanilje të bluar
• 3 filxhanë me ujë
• 1/3 filxhan me rrush të thatë
• 1/3 filxhan me fis të thatë
• 1/3 filxhan me kajsi të thata
• 1/2 filxhan me lëkurçe portokalli
• 2 lugë me ujë trandafili

Garnitura:

• 2 lugë me kanellë
• 1/2 filxhan me thelpi bajamesh të prera për së gjati
• 1/2 filxhan me kokrra shege

Përgatitja:

Një ditë para përgatitjes, pjesa më e madhe e përbërësve futen të rrinë në ujë, në enë të ndara. Qiqrat më vete gjithë natën, orizi dhe gruri në një tjetër enë, po gjithë natën. Fiqtë, kajsitë dhe lëkurçet e portokallit, të gjitha të grira, lihen në ujë të ngrohtë, për gjysmë ore pastaj kullohet uji dhe ruhet mënjanë.

Zierja:

Enën me katër litra ujë të ftohtë dhe qiqrat i vëmë në zierje, pasi valojmë e ulim zjarrin dhe i ziejmë derisa të zbuten. Valojmë më vete tre litra ujë dhe aty hedhim grurin dhe orizin dhe i ziejmë në zjarr të butë afërsisht një orë, derisa të squllen. I kalojmë në enën e qiqrave, shtojmë lajthitë e pjekura, stikat e pishës dhe i lëmë në zjarr të mesëm rreth gjysmë ore tjetër. Përzierja duhet të trashet, derisa të bëhet veshtullore. Mandej shtohet sheqeri, vanilja, rrushi i thatë, fiqtë dhe kajsitë dhe lihen në zjarr 20 minuta, duke i trazuar vazhdimisht. Pastaj fikim zjarrin dhe hedhim ujin e trëndafilit. E lëmë ashuren në ftohet në temperaturë ambienti për rreth një orë, e ndajmë nëpër enë dhe e zbukurojmë me kanellë, thelpinj bajamesh dhe kokrra shegësh.